Όντας Λημνιά, από μικρή στον τόπο μου, βίωσα την αγνή αγάπη των Λημνιών για τον προστάτη Άγιο τους, τον γνωστό- άγνωστο Σώζων. Και γράφω «άγνωστο» γιατί πραγματικά τα τελευταία χρόνια γνωρίσαμε, ενημερωθήκαμε και ίσως του αποδώσαμε την αξία και την τιμή που του έπρεπε.
Διαβάζουμε στον «μέγα συναξαριστή της εκκλησία μας» για τον Άγιο ότι «έζησε στα τέλη του 3ου αιώνα μ.Χ. Πατρίδα του ήταν η Λικαονία και ονομάζονταν Ταράσιος. Όταν βαπτίστηκε, πήρε το όνομα Σώζων. Βοσκός στο επάγγελμα, προσπαθούσε να μιμείται την ημερότητα των προβάτων, που θαύμαζε πολύ. Πολλές φορές τον ενοχλούσαν και τον αδικούσαν οι άλλοι βοσκοί, αλλά αυτός στάθηκε πάντοτε πράος απέναντί τους. «Μου είναι ντροπή», έλεγε «να γίνω κατώτερος από τα πρόβατα που βοσκούν». Μελετούσε με επιμέλεια την Αγία Γραφή και όταν στην εξοχή συναντούσε ειδωλολάτρη, προσπαθούσε να τον κατηχήσει στον Χριστό. Κάποτε, ο Σώζων πήγε στην Πομπηϊούπολη της Κιλικίας όπου υπήρχε ένα χρυσό ειδωλολατρικό άγαλμα. Μόλις το είδε, η ψυχή του πράου Σώζωντα παροργίστηκε. Τότε με θάρρος πολύ, έσπασε το δεξί χέρι του χρυσού αγάλματος, το πούλησε και τα έσοδα τα διαμοίρασε στους φτωχούς. Ο έπαρχος Μαξιμιανός οργίστηκε πολύ από την πράξη αυτή και φυλάκισε αδίκως πολλούς ανθρώπους. Όταν το έμαθε αυτό ο Σώζων, παρουσιάστηκε στον Έπαρχο και απάντησε στις απειλές του με ήρεμο ύφος, ότι μέσα στο ναό το άγαλμα ήταν άχρηστο, ενώ έτσι ωφέλησε και κάποιους φτωχούς. Αμέσως τότε, αφού τον βασάνισαν φριχτά, τον έριξαν στην φωτιά, όπου ο πράος και ζηλωτής βοσκός απήλθε προς τον Κύριο.
Πώς όμως αυτός ο μεγάλος μάρτυρας αφού δεν έζησε ποτέ στην Λήμνο, έφτασε να είναι προστάτης της; Για την επικράτηση του Αγίου Σώζωντος ως προστάτη μας, ακριβής εξήγηση δεν υπάρχει, υπάρχουν όμως πολλές εκδοχές. Πιθανόν επειδή ο Λημνιακός λαός ανέκαθεν ζούσε από την κτηνοτροφία, που σχετίζετε με τον Άγιο. Ίσως θα μπορούσε και από τους Λημνιούς ναυτικούς που ευλαβούνταν πολύ τον Άγιο και σε αυτόν παρακαλούσαν για καλή επιστροφή. Ίσως ακόμη και από το όμορφο εξωκκλήσι του στα ΝΑ του νησιού, στο χωριό Φυσίνη, που κατά την παράδοση κτίστηκε θαυματουργικά, κατόπιν υποδείξεως του Αγίου και υπάρχει εκεί από τον 16ο αιώνα έως και σήμερα.
Από την παράδοση μας, καθώς και ιστορικά, κατά την βυζαντινή περίοδο προστάτης της Λήμνου ήταν ο Άγιος Αλέξανδρος, του οποίου το λείψανο φυλάσσονταν στο νησί κατά την περίοδο της εικονομαχίας. Όμως με το πέρασμα των αιώνων και τις αλλαγές που αυτοί επέφεραν, σιγά-σιγά εξασθένησε.
Πάντως, κάθε 7 Σεπτέμβρη ημέρα που γιορτάζεται ο Άγιος από την Ορθόδοξη εκκλησία μας, σ' αυτό το απομακρυσμένο ακρωτήρι που τιμάται η Χάρη του, αποδεικνύεται περίτρανα ότι στην συνείδηση και στην καρδιά του απλού λαού, ο Άγιος είναι αυτός που πρώτος μας σκέπει και μας προστατεύει. Εξ' άλλου σε κανένα άλλο μέρος στην Ελλάδα δεν συναντάται το όνομα Σώζως, ή Σώζα όπως εδώ.
Τα θαύματα του άπειρα προς τους πιστούς και το νησί μας. Πολλές οι μαρτυρίες, ζωντανός ο άγιος πάντα δίπλα μας. Εγώ εδώ, στο ταπεινό μου εργαστήρι, πολλές φορές δέχθηκα πολλές μαρτυρίες ανθρώπων που δεν ήταν καν Λημνιοί, που δεν ήξεραν καν την ύπαρξη του Αγίου, κάποιες φορές και. του νησιού, οι οποίοι ήρθαν να προσκυνήσουν κατόπιν προσκλήσεως και καθαγιάσεως του ίδιου του Αγίου.
Ας μακαρίζουμε την τύχη μας που έχουμε τέτοιο προστάτη και βοηθό στην ζωή μας και πάντα με ευλάβεια και θέρμη, να προστρέχουμε σε αυτόν και να θυμόμαστε το φωτεινό παράδειγμα του. Ήταν ένας απλός και αγράμματος βοσκός που θαύμαζε την πραότητα των προβάτων του και προσπαθούσε να τα μιμηθεί.. κερδίζοντας έτσι την θέση του δίπλα στον Κύριο μας.
